Bulut bilişim işletmelerin ve kullanıcıların donanım ve yazılımların işletim detayları ile fiziksel olarak nerede bulunduklarını bilmelerini gerektirmeyen bir yaklaşımdır. İnternet erişimindeki gelişmeler kapsamlı bulut bilişim uygulamalarına imkan vermektedir.
Bulut bilişim üç ana başlık altında incelenebilir.
Yazılım Hizmeti (SaaS) – Yazılım tedarikçisi müşterinin kendi veri merkezinde bulundurması gerekli olmayan bir uygulama sunar.
Platform Hizmeti (PaaS) – Müşterinin kendisine ait bir altyapı olmadan tedarikçinin tarafından sağlanan geliştirme ortamında uygulamalar geliştirebildiği bir modeldir.
Altyapı Hizmeti (IaaS) – Müşterinin veri merkezi ortamı kiralamasına imkan tanıyan ve böylece müşteriyi aynı veri merkezini kendi işletmesinde oluşturmak ve bakımını yapmak yükünden kurtaran bir modeldir. Bulut bilişimin yaygınlaşmasının arkasında üç gelişme bulunmaktadır. Bunlardan birincisi internetin yaygınlaşmasının tedarikçilerin yazılımlarını geleneksel paketlenmiş olarak dağıtılan model yerine kendi bilgisayarlarından dağıtmaları, güncellemeleri ve izlemelerine imkan vermesidir. İkinci gelişme Salesforce.com gibi yenilikçi yazılım şirketlerinin sadece şirketin uygulamasını değil ayrıca müşterilerin verilerini de kendi bilgisayarlarında barındıran modelidir. SaaS olarak başlayan model IaaS ve PaaS gibi modellerin de yolunu açmıştır. Üçüncü gelişme ise çok geniş veri merkezleri olan Amazon, Google ve Microsoft gibi büyük bilişim şirketlerinin diğer şirketlerin kendilerine ait bilişim gücünden yararlanmalarına izin vermeleri olmuştur. Altyapı hizmeti olarak kendi bilgisayarlarının işlem zamanı ve depolama alanını diğer şirketlerin kullanımına sunmaktadırlar
Yazılım Hizmeti
Bulut bilişimin ilk modellerinden olan yazılım hizmetinde (SaaS), tedarikçi yazılımını müşterinin kendi altyapısına bulundurmak zorunluluğu olmadan internet üzerinden kullanılmasına izin verir. Ayrıca güncelleme, yenileme, devre dışı bırakma ve diğer yönetim işlemleri de çok daha kolaydır. Yazılım hizmetinin giderek yaygınlık kazanmasının diğer nedenleri şunlardır: bilgisayarların ve internetin yaygınlaşmasıyla kullanıcıların hizmet olarak sunulan yazılımlara erişim kabiliyeti artmıştır; ilk başlarda kaygı uyandıran güvenilirlik ve güvenlik sorunları internetin son derece sağlam bir güvenlik altyapısı geliştirmesiyle ortadan kalkmıştır; işe özel donanım ve personel maliyetleri gerekmemesi nedeniyle önemli bir maliyet avantajı sunmaktadır; bağlantı hızları giderek artarak uygulamaların yanıt sürelerini azaltmakta ve web tabanlı arayüzler giderek daha standart ve kullanımı kolay hale gelmektedir; uygulamaları belirli ihtiyaçlarına göre özelleştiren bağımsız yazılım hizmet sağlayıcıların pazarlama ve dağıtım çalışmalarını büyük ölçüde kolaylaştırmaktadır; eskiden maliyetini sadece büyük işletmelerin karşılayabildiği kurumsal kaynak planlama veya tedarik zinciri yönetimi gibi uygulamalar bulut bilişim sayesinde küçük ve orta ölçekli işletmeler tarafından da kullanılabilmektedir.
Yazılım sağlayıcıları bulut bilişim sayesinde daha karmaşık ve farklı kullanıcılar için özelleştirilmiş uygulamalar geliştirebilmektedir. Tek bir yazılımın birçok müşteriye hizmet verecek şekilde yapılandırılarak sunucu kaynaklarının verimli kullanılması, değişen talebe karşı sunucular eklenerek veya azaltılarak ölçeklenebilirlik sağlanması tedarikçiler açıcından da önemli avantajlar sunmaktadır.
This content is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International license.
Sunucu Sanallaştırılma
Basit bir ifadeyle bir bilişim ortamının sanallaştırılma çeşitli donanım ve yazılım kaynaklarının kullanıcıların ve uygulamaların daha verimli kullanacağı bir bütün şeklinde düzenlenmesi ve yönetilmesidir. Sunucu sanallaştırılma birçok farklı sunucuda bulunan bilişim gücünün birleştirilmesi ve yönetilmesidir. Yakın zaman önce çoğu sunucu tek bir işletim sistemi içeriyor ve tek bir uygulama çalıştırıyordu. Bazı uygulamaların farklı işletim sistemleri kullanmaları ve bilişim gücünü tek bir uygulamaya ayrılması gibi nedenlerle bu yaklaşım bir ölçüde mantıklı olmakla birlikte fazla verimli değildi. Çoğu sunucuda ortalama kullanım süresi toplam kapasitenin yüzde yirmisi seviyelerindeydi.
Sanallaştırma bulut bilişim tedarikçilerine büyük bir ölçek ekonomisi sunmuştur. İlave olarak “özel bulut” adı verilen modelin de itici gücü olmuştur. Özel bulutta çok sayıda sunucu ve depolama aygıtı sanal bir altyapı oluşturacak şekilde birbirine bağlanır. Sanallaştırma yazılımı bilişim ve depolama kaynaklarını bu aygıtlara tahsis eder. Sanallaştırma diğer bir fayda olarak önemli bir elektrik tasarrufu da sağlar. Bu konu çok miktarda elektrik tükenen büyük veri merkezleri için özellikle önemlidir. Ancak sanallaştırmanın sunduğu en önemli fırsat işletmeleri yeni veri merkezleri geliştirmek zorunda bırakmamasıdır. Veri merkezi kapasitesi genişleme ihtiyacını bulut hizmet tedarikçisine devretmek hem tedarikçisi hem de işletme açısından önemli bir ekonomik potansiyel taşır.
Hizmet Odaklı Mimari
Hizmet odaklı mimari, yazılım kodlarını bir veri seti ve onu işleyen kodun kurumdaki diğer uygulamalar tarafından tekrar kullanılabilmesine izin verecek şekilde düzenleyerek, son derece verimli bir çalışma ortamı ortaya çıkaran bir yaklaşımdır Örneğin, müşterilerin adları ve iletişim bilgilerinin tek bir veritabanında tutulduğu bir kuruluşta satış bölümü için bu iletişim bilgilerinin bir kısmına erişen bir yazılım geliştiricisi kodlarını hizmete yönelik felsefeyle yazarsa aynı verilere fatura amacıyla erişim ihtiyacı olan diğer bir yazılımcı gibi diğer yazılımcılar bu kodları (veya hizmetleri) tekrar kullanabilirler. Bunun sonucu yazılım geliştirmede önemli bir verimlilik artışıdır. Hizmet odaklı mimari felsefesi bulut bilişimde yazılım bileşenleri geliştirilmesini son derece hızlandırmıştır.
Açık Kaynak Yazılımlar
Açık kaynak basit bir ifadeyle bir ürünün kaynak kodunu ve diğer haklarını çok az telif hakkı kısıtlamasıyla ya da hiç telif hakkı kısıtlaması olmadan kamuoyuna açmaktır. Açık kaynak yazılımlar genellikle açık bir şekilde ve işbirliği içinde üretilir. Open Source Initiative açık kaynak yazılımların uyması gerekli on ölçüt tanımlamıştır. Bu ölçütler şunlardır: özgür tekrar dağıtım, kaynak kodu, türetilmiş işler, yazılımcının kaynak kodunun bütünlüğü, insanlara veya gruplara karşı ayırımcılık yapılmaması, faaliyet alanlarına karşı ayırımcılık yapılmaması, lisansın dağıtımı, lisansın bir ürüne özel olmaması, lisansın diğer yazılımları kısıtlamaması, lisansın teknoloji bakımından nötr olması.
Kurumların yazılım uygulamalarını yöneten ve geliştirenler açık kaynak stratejileri giderek daha çekici bulmakta ve bazı durumlarda tüm teknoloji altyapılarını açık kaynak metodolojilerine dayandırmaktadır. Bazı küçük kurumlar için açık kaynak geliştirme ortamı aksi durumda maliyetini karşılayamayacakları yazılım ve uygulamalara erişebilmelerine imkan verir. Diğer bazı kurumlar için geliştirme ortamlarının en azından bir kısmını oluşturur.
This content is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International license.
Web Geliştirme ve Mashup’lar
Web için geliştirmede yaşanan yenilikler sadece web sitelerini ve bunların üzerinde çalışan uygulamaları değil kurumlar içinde geliştirilen diğer yazılımları da desteklemektedir. Uygulama programlama arayüzleri (API) kullanımı yazılımların birbiriyle etkileşimine izin vermektedir. API’lar sayesinde uygulamalar birbirlerine kolayca bilgi aktarabilir.
Mashup’lar çeşitli kaynaklardan alınan verileri birlikte sunulduklarında değer oluşturacak şekilde entegre etmektir. Bu şekilde örneğin, veritabanınızdaki ev resimlerini diğer bir geliştiricinin harita uygulamasıyla entegre edebilirsiniz. API’lar burada anahtar bir rol oynamaktadır. Mashup’lar büyük ölçüde tüketici pazarları için üretilseler de iç ve dış verilerden yararlanan kurum içi kullanıma dönük mashup’lar da giderek yaygınlaşmaktadır.
Baktığınızda internet yukarıda incelenen tüm tamamlayıcı teknolojileri birbirine bağlar. Özellikle standartlar belirleme, açık kaynak geliştirme gibi yaklaşımlar sayesinde bu teknolojiler her geçen gün daha da gelişmektedir. Bulut bilişim her ölçekte işletmenin bu teknolojilerden azami ölçüde ve giderek azalan maliyetlerle yararlanabilmesine imkan vermektedir.
Asıl heyecan veren ise; bulut uygulamalar ile düşük maliyetli prototip uygulamaların hızlıca hayata geçirilebilecek olmasıdır.
